ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΑΣ

Το ανά χείρας πόνημα έχει χαρακτήρα εισαγωγικής δοκιμής. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι στερείται ιδιάζοντος στίγματος· κάθε άλλο: πέραν της πραγμάτευσης κύριων εκπροσώπων και τάσεων της δυτικής θεολογικής παράδοσης θέτει, σχεδόν κατά λεπτόν, τα εκάστοτε εξεταζόμενα ζητήματα υπό την κριτική βάσανο της ορθόδοξης εκκλησιαστικής διδασκαλίας· και τούτο με την διττή στόχευση, αφ’ ενός της κριτικής οικείωσής μας με έναν τόσο γνώριμο «άγνωστό μας» και αφ’ ετέρου μια απόπειρα αυτογνωσίας μας μέσα από την ειδική σκοπιά της ιστορίας της θεολογικής σκέψης: Η κριτική γνωριμία με την δυτική Ευρώπη είναι και παραμένει ανολοκλήρωτη στο βαθμό που αγνοείται ή υποβαθμίζεται η διαύγαση των πνευματικών και θεολογικών θεμελίων του πολιτισμού της. Και τούτο λέγεται στη βάση της εκτίμησης του Durkheim, σύμφωνα με την οποία το θρησκευτικό φαινόμενο αναδεικνύεται ως η δεσπόζουσα ορίζουσα της κοινωνικής συγκρότησης, αφού λειτουργεί ως άξονας δόμησης της «συλλογικής συνείδησης»: Η θρησκεία είναι αυτό που καθιστά εφικτή την ανάδυση του κοινωνικού· και υπάρχει κοινωνία από τη στιγμή που η ίδια κατανοεί τον εαυτό της ως τέτοια.