1919-1922 ΤΟ ΜΕΤΕΩΡΟ ΒΗΜΑ ΣΤΗ ΜΙΚΡΑΣΙΑ

Η Μικρασιατική Εκστρατεία αποτελεί αναμφισβήτητα το πλέον φιλόδοξο εγχείρημα στη νεοελληνική Ιστορία, εγχείρημα που κατέρρευσε με παταγώδη αποτυχία, εδαφικό ακρωτηριασμό, εκατόμβη θυμάτων, προσφυγοποίηση 1.000.000 και πλέον ανθρώπων. Η αποτυχία όμως του όλου εγχειρήματος οφείλεται μόνο στη δυσκολία του ή και στις εσωτερικές αντιθέσεις ενός πολιτικά, κοινωνικά και γεωγραφικά διαιρεμένου έθνους; Οι αντιθέσεις αυτές προέκυψαν μόνο από ιδεολογικοπολιτικούς λόγους ή πρωτίστως από τον φόβο των κατοίκων της Παλαιάς Ελλάδας για την αναπόφευκτη μετατόπιση του κέντρου βάρους της λήψης των αποφάσεων στις Νέες Χώρες; Μια πιο συνετή πολιτική θα είχε εξασφαλίσει την απρόσκοπτη παραμονή του μικρασιατικού ελληνισμού στις πατρογονικές του εστίες ή πολύ περισσότερο την προσάρτηση της Θράκης, Ανατολικής και Δυτικής; Μακριά από μανιχαϊστικές προσεγγίσεις περί προδοτών-πατριωτών, θεωρίες συνωμοσίας κατά του ανάδελφου έθνους, θεωρίες περί ιμπεριαλιστικού πολέμου, θα δούμε τις βασικές αιτίες που οδήγησαν στην έναρξη και στη συνέχιση της Μικρασιατικής Εκστρατείας – και μάλιστα με μεγαλύτερη ένταση από τους αρχικούς επικριτές της όταν αυτοί ήλθαν στην εξουσία, ενέργεια που δύσκολα μπορεί να αποδοθεί σε συνήθη αθέτηση προεκλογικών υποσχέσεων. Ο συγγραφέας καταδεικνύει επίσης μια αντίφαση που θεωρεί ότι επικρατεί σε μεγάλη μερίδα του επιστημονικού κόσμου: επικροτείται η ιδιαίτερα παράτολμη (έως το 1917) απόφαση για τη συμμετοχή της Ελλάδας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ενώ κατακρίνεται η διεκδίκηση της περιοχής της Σμύρνης –του μοναδικού σταθερού ανταλλάγματος που προσφέρθηκε για τη συμμετοχή αυτή– και εμφανίζεται ως αυτονόητη η προσάρτηση της Θράκης. Τέλος, αναδεικνύει την έμμεση σύνδεση της Μικρασιατικής Καταστροφής με τις άλλες δύο μεγάλες τραγωδίες, το Κυπριακό και τον Εμφύλιο.