Η ΜΟΡΦΗ ΤΟΥ ΦΙΛΜ

Θα ήταν ενδιαφέρον ν' ανιχνεύσουμε τα διάφορα μονοπάτια που ακολούθησαν οι εργάτες του κινηματογράφου, από τις δημιουργικές τους αρχές μέχρι τη σημερινή τους κατάληξη, τα οποία συναποτελούν το πολύχρωμο φόντο του σοβιετικού κινηματογράφου. Στις αρχές της δεκαετίας του '20 όλοι μας ήρθαμε στον σοβιετικό κινηματογράφο σαν σε κάτι που ακόμη δεν υπήρχε. Δεν ήρθαμε σε μια πόλη ήδη χτισμένη δεν υπήρχαν πλατείες, ούτε δρόμοι ούτε καν μικρά στριφογυριστά δρομάκια κι αδιέξοδα, όπως αυτά που μπορούμε να βρούμε σήμερα στην κινηματογραφική μας μητρόπολη. Ήρθαμε σαν τους Βεδουίνους ή τους χρυσοθήρες σ' έναν τόπο με αφάνταστα μεγάλες δυνατότητες, από τις οποίες μόνο ένα μικρό μέρος έχουμε, ακόμη και τώρα, εκμεταλλευθεί. Στήσαμε τις τέντες μας και στρατοπεδεύσαμε μαζί με τις εμπειρίες μας σε διάφορα πεδία. Ιδιωτικές δραστηριότητες, τυχαία προηγούμενα επαγγέλματα, ανεκμετάλλευτα ταλέντα, απρόσμενες γνώσεις, όλα συσσωρεύθηκαν και έγιναν υλικά για το χτίσιμο ενός πράγματος που ακόμα δεν είχε ούτε γραπτή παράδοση ούτε ακριβείς στυλιστικές αξιώσεις ούτε καν διατυπωμένα αιτήματα. Χωρίς να πηγαίνω πολύ βαθιά στα θεωρητικά προβλήματα της ιδιαιτερότητας του κινηματογράφου, θα ήθελα να συζητήσω εδώ δύο από τα χαρακτηριστικά του. Αυτά είναι χαρακτηριστικά και σε άλλες τέχνες βέβαια, αλλά προσιδιάζουν στο φιλμ μ' έναν ιδιαίτερο τρόπο. Primo: φωτοτεμάχια της πραγματικότητας καταγράφονται secundo: τα τεμάχια αυτά συνδυάζονται ανάμεσά τους με διάφορους τρόπους. Έχουμε, λοιπόν, αντίστοιχα το πλάνο ή φωτόγραμμα και το μοντάζ.